Pogled na... - Srbija

Zapadne banke povukle 70 milijardi dolara iz istočne Evrope

Velike zapadne banke su od sredine prošle, do sredine ove godine povukle iz istočne Evrope oko 70 milijardi dolara (55 milijardi evra) - pokazuju podaci koje je objavila Banka za međunarodna poravnanja (BIZ) sa sedištem u Bazelu.

To odgovara, kako prenose „Handelsblat” i „Noje Ciriher Cajting” pozivajući se na analizu „Bečke inicijative”, oko 4 odsto privredne performanse u istočnoevropskim zemljama.

Činjenica je da je praksa da zapadne banke velikim svotama finansiraju svoje sestrinske banke u istočnom zemljama. Banke iz Italije, Austrije i Nemačke dominiraju bankarskim tržištima u većini zemalja istočne Evrope. U mnogim zemljama poput Češke, Rumunije ili Slovačke one drže udeo od čak 70 odsto.

Pošto zapadne banke na svom domaćem tržištu moraju povećati sopstveni kapital one povlače novac iz istočne Evrope, a jedan deo je povučen i iz Mađarske, prenose mediji. „To povlačenje kapitala se nastavlja”, upozorava Erik Berglof, glavni ekonomista EBRD u izjavi „Handelsblat-u”.

Istočnoevropske zemlje moraju da se prilagode tome da je novac zapadnih banaka trajno povučen i da se neće vratiti, dodao je on.

Mađarska ponajviše oseća povlačenje kapitala, jer prema podacima BIZ-a za godinu dana ova zemlja je izgubila oko 18 milijardi evra, što je 4 odsto brutonacionalnog proizvoda. U četiri puta većoj Poljskoj su strane banke povukle 18 milijardi evra, što je 3,9 odsto bruto-nacionalnog proizvoda.

I druge istočnoevropske zemlje su pogođene povlačenjem kapitala. Iz Slovenije je povučeno oko 5 milijardi evra, što je skoro deset odsto brutonacionalnog proizvoda.

Iako banke opisuju svoje aktivnosti povlačenja sredstava kao umerene, „Noje ciriher cajtung” ističe da one nisu beznačajne. Posle četiri kvartala stalnog povlačenja sredstava od strane banke-majke region istočne i jugoistočne Evrope je izgubio sredstva u visini od 4,1 odsto bruto-nacionalnog proizvoda.

U Mađarskoj i Sloveniji, dve zemlje regiona koje zadaju brigu EU, povučeni kapital iznosi između 10 i 15 odsto brutonacionalnog proizvoda, u Bugarskoj, Hrvatskoj, Litvaniji i Srbiji on je između 5 i 10 odsto.

Istovremeno došlo je do smanjenja odobrenih kredita, pošto je u poslednjih 12 meseci rast u ovoj oblasti iznosio svega 1,3 odsto. Eksperti ukazuju da se i potražnja smanjila, tako da na to nije uticala samo umanjena spremnost na davanje kredita od strane zapadnih banaka.